Thielbek
 Söl'ring
|
Di Thielbek wiar en 2.815 BRT gurt Frachtskep, wat 1939 ön di Lübecker Maschinenbau Gesellschaft (LMG) fuar di Reederii Knöhr & Burchard fan Hamborig becht waar. Me ombi 2.800 Mensken üt dit KZ Neuengamme waar dit Skep ön di 3. Mai 1945 fan engelsk Jachtfliigern öner Weeter sjoten.
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
Nai bi di Thielbek lair uk di Damper Cap Arcona. Biiring Skeepen kür ek rocht faar. Di Cap Arkona her wat me di Maskiin, en di Thielbek her wat me dit Ruuder. Di Retingsmereln wiar fan di SS of SA wechnomen of önsteken maaket uuren.
Sölringern ön di "Thielbek" Bewerke
Ön di Thielbek en ön üđer Skeepen wiar Insasen fan dit KZ Neuengamme. Diarmung wiar uk hok Sölringern, dānen fastnomen en wechslööten uuren wiar, aurdat ja bi di SPD wiar of üđers ek di "rocht" Meening her of dit uk sair haa.
Fuar hok fan des Mensken sen Snöfelstiiner forlair uuren. - Jir giar dit tö di Snöfelstiiner üp Söl.
Achtergrün Bewerke
Fan aural kām di Fronten naier, en kan fuan di Nāzis dit beeter en maaki di Spöören fan jaar Kzs wech. Di Mensken, dānen diar iinslööten wesen wiar, stjüürti em wech, dat ja fan't Laapen tö Duar kum skul.[1][2]
Heinrich Himmler her aur Fiirsnaker des Biskiir dönen:[3]
Fernspruch der Reichsführung SS 14. April 1945
An die Lagerkommandanten der Konzentrationslager.
Die Übergabe kommt nicht in Frage. Das Lager ist sofort zu evakuieren.
Kein Häftling darf lebendig in die Hände des Feindes gelangen.
Heinrich Himmler Reichsführer SS
Sa waar da ön di Meren fan di April 1945 uk dit KZ Neuengamme lerig maaket, aur em di Kanuunen fan di Briiten al hiir kür. Fan di Bütenlaagern fan dit KZ Neuengamme waar uk Evakuiaringstochen sa üs Laaptochen töhopstelt, wat naa Neustadt in Holstein ging, dat di Mensken diar üp Skeepen leeren uur kür.
Di Damper Thielbek lair bi di Werev Lübecker Maschinenbau Gesellschaft (LMG) en waar fan di Reichskommissar für die Seeschifffahrt („Reiko See“), fuar di „Gauleiter“ en SS-Obergruppenführer Karl Kaufmann fan Hamborig fuar di KZ-Insasen bistemet, dat ja diar „uuni“ skul.
Iinskeeping Bewerke
Di SS sair, dat di Frachter Thielbek, wat me Ruuderskaaren ön Lübeck bi di Werev wiar, 2.000 Mensken fan Neuengamme āpnem skul. Di Koptain John Jacobsen wil dit ek, da böör di SS höm en Kuugel ön.[4]
Di 19. April 1945 waar di Thielbek fan di Werev tö di Industriihaawen fan Lübeck forhaalet. En Aarberskomando her en Help-Hüsji üp Deek becht..
Di naist Dai waar 2.300 KZ-Insasen ön di Thielbek braacht, en diartö kām 280 Üppasers.[5] Fuar't Miist wiar di Mensken me Frachtwaggons (je nach Quelle[5]), ark me 50 bit 120 Mensken. Naa Lübeck kemen. Di Faart ging man ek sa waker, aurdat em aur di Diipfliigers aaft önhual maast. Di Reichsbahn wiar uk knap me Wainern en Lokomotiiwen, en fuaral uk aurdes waar gurt Keren tö Fut üp wai stjüürt, wat masi fan jam ek aurlewi kür.
Me di Koptain wiar 19 Seeliren ön Buurt, diar diarfan nönt sii maast.[4]
Di 21. April kām jit muar Mensken fan't KZ en waar üp Skep braacht, en sa waar dit hiilendal ombi 3.500 Mensken.[5]
Iin ön di Leerkaamern fan di Thielbek wiar di Plaats aur di Maaten knap, hat jaav nönt tö iit, en Drinkweeter waanti uk aural.
Di üđer KZ-Insasenskeepen wiar al iin ön di Lübecker Bucht , man di Thielbek seet aur höör Ruuderskaaren jit ön Lübeck fast.
Di1. Mai bifual di Lübecker Politsaifuarseter di Koptain, dat hi metjens ütlaap skul. Urdat dit Skep ek salev faar kür, waar dit ön di 2. Mai fan di Sleeper „Travemünde en jit en Sleeper naa Neustadt üp di diari Reede tain.[6]
Ark Dai storev Mensken, en ja waar fan di SS-Üppasers iinfach aur Buurt smeten.
Forseenking Bewerke
Di 2. Mai raaket di Thielbek di Konvoi me Insasen fan dit KZ Stutthof.[6] Di 3. Mai 1945 waar Thielbek, wat nai bi di Cap Arcona, di Athen en di Deutschland liar, trii maal fan 8-9 engelsk Hawker-Typhoon-Bombers öngreepen, aurdat di Briten meent haa, dat üp di Skeepen Soldaaten fan Dütsklön önerwai wiar.
Fjuur Typhoons skuat metjens eeđer di Thielbek, wat ombi 800 Meetern fan di Cap Arcona wech liar en me höör Flak en Kanuunen eeđer di Fliigers sjet. Di Thielbek waar man dach ön Brant skööten, hur em Stre fuar di Mensken henlair her. Di Retingsbuaten wiar önsteken skööten,Westen wiar bluat fuar ombi 100 Man ön Buurt. Dit Weeter her bluat 8 °C , en di Wai tö dit Lön wiar olter fiir, uk wan em sün wiar en gur swum kür.[7]
Di Thielbek fing Slachsir naa Bakbuurt en soonk ön 15 Minüten tö Grünj. Tö des Tir wiar ombi 2.800 Insasen ön Buurt, dānen fuar't Miist omkām.[8]
Lefting fan't Wrak Bewerke
Ön di August fan't Jaar 1949 bigent em me di Lefting fan di Thielbek. Di 6. Februwaari fan't Jaar 1950 waar dit Skep naa Lübeck sleept, en diar kām't di naist Dai ön. Iin ön di Rump waar jit ombi 200 Liiken fünen, dānen ön Neustadt/Holstiin bigreewen waar.
Dit Skep waar repariaret en wiar sent 1950 me di Noom Reinbek en weđer fuar Knöhr & Burchard önerwai. 1961 waar di Reinbek forkoopet en wiar da üs Magdalene en Old Warrior öner panamaisk Flag önerwai. 1974 kām dit Skep ön Split üt Weeter en üp Skramel.
Dit Ünlek en di Forbreeken fan Neustadt waar bit deling fan niin Girocht bihanelt.
Literatuur Bewerke
- Hermann Kaienburg: Das Konzentrationslager Neuengamme 1938–1945. Dietz, Bonn 1997
- Wilhelm Lange: Cap Arcona. Neustadt in Holstein 2014
Luki uk jir Bewerke
- Artikel zur Versenkung der Cap Arcona (Memento faan di 1. Marts 2009 uun't Internet Archive) auf kriegsende.ard.de
- Wrecksite.eu aur di Goldbek
Futnooten Bewerke
- ↑ Üp Dütsk: „Todesmärsche“
- ↑ Hermann Kaienburg: Das Konzentrationslager Neuengamme 1938–1945. Dietz, Bonn 1997, S. 268.
- ↑ Wilhelm Lange: Cap Arcona. Neustadt in Holstein 2014, S. 26.
- ↑ 4,0 4,1 Wilhelm Lange: Cap Arcona. Neustadt in Holstein 2014, S. 65.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Wilhelm Lange: Cap Arcona. Neustadt in Holstein 2014, S. 66.
- ↑ 6,0 6,1 Wilhelm Lange: Cap Arcona. Neustadt in Holstein 2014, S. 76.
- ↑ Wilhelm Lange: Cap Arcona. Neustadt in Holstein 2014, S. 90.
- ↑ Hermann Kaienburg: Das Konzentrationslager Neuengamme 1938–1945. Dietz, Bonn 1997, S. 280.