Wokaal
 Tekst üüb Öömrang
|
A wokaalen san tuuner faan en spriak. Uun't jindial tu konsonanten woort onerskääst, huar uun a müs di tuun maaget woort (föör - bääft) an hü widj a müs eeben (slööden) as. Diar kem ei uun arke spriak aal a wokaalen föör.
| At wokaaltrapeets | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||
| Bi sümboolpaaren (s • t) stäänt det lachter sümbool för en "späänden" wokaal an det rochter sümbool för en "trinjen" wokaal. | ||||||||||||||||||
| föör | bal föör | maden | bal bääft | bääft | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| späänd | trinj | späänd | trinj | späänd | trinj | späänd | trinj | späänd | trinj | |
| slööden | i | y | ɨ | ʉ | ɯ | u | ||||
| bal slööden | ɪ | ʏ | ʊ | |||||||
| hualew slööden | e | ø | ɘ | ɵ | ɤ | o | ||||
| madel | ə | |||||||||
| hualew eeben | ɛ | œ | ɜ | ɞ | ʌ | ɔ | ||||
| bal eeben | æ | ɐ | ||||||||
| eeben | a | ɶ | ɑ | ɒ | ||||||
A sümboolen för a enkelt wokaalen san fäästlaanj uun't internatsionaal foneetisk alfabeet IPA.
Wokaalen uun enkelt spriakenBewerke
Uun't öömrang jaft at ei för arke wokaal en aanjen buksteew (en aanj grafeem).
Diar san a, aa, e, ee, i, ii, o, oo, u, uu, ä, ää, ö, öö, ü, üü. En enkelten buksteew stäänt för en kurten wokaal, an en dobelten buksteew för en lungen wokaal. "Späänd" an "trinj" wokaalen kön ei onerskääst wurd, t.b. dik (fering: [ɪ], öömrang [i]), det stääd Room ([oː]), a mantje faan en sjep room ([ɔ:]).
| IPA tiaken | sjiisk | ingelsk (BE) | öömrang |
|---|---|---|---|
| Bispalwurden | |||
| [iː] | Igel | speak | iidj |
| [i] | direkt | – | bi't |
| [ɪ] | frisch | give | bit |
| [eː] | Schnee | – | wees |
| [e] | lebendig | – | belewe |
| [ə] | Blume | maiden | harke |
| [ɛː] | Mädchen | – | wääde |
| [ɛ] | nett | tell | wed, mä |
| [ɜ:] | – | word | [ɜ] wörd |
| [æ] | – | cat | – |
| [aː] | Vater | – | aatj |
| [a] | Katze | – | wat |
| [ɐ] | Bruder | butter | bruder |
| [ɑ:] | – | calm | – |
| [ɑ] | – | – | – |
| [ɒ] | – | hot | – |
| [oː] | Ton | – | motoor (fräämwurd) |
| [o] | Rosine | – | motoor (fräämwurd) |
| [ɔ:] | – | talk | boosel |
| [ɔ] | Sonne | – | hole |
| [uː] | gut | moon | wuuge |
| [u] | kulant | – | kul |
| [ʊ] | Mund | book | buk |
| [yː] | müde | – | hüüse |
| [y] | Büro | – | küd (öömrang) |
| [ʏ] | hübsch | – | küd (fering), püle |
| [øː] | König | – | ööder (zweite) |
| [ø] | Ökonomie | – | öder (andere) |
| [œ] | löschen | – | sköde |
