Dai
(Widjerfeerd faan Däi)
Tekst üüb Öömrang |
Miat | |
---|---|
Norm | SI-ianhaid |
Nööm | Dai |
Tiaken | [1] |
Füsikaalisk grate | Tidj |
Dimenjuun | |
Dimenjuunsümbool | |
Uun SI-Ianhaiden | |
Luke uk diar: Juar, Muun, Stünj, Minüüt |
En dai as en miat för't tidj an hää flook bedüüdangen.
Füsiik
BewerkeÄän dai (d) hää 24 stünj, 1.440 minüüten of 86.400 sekunden.
Astronomii
BewerkeEn dai as det tidj, huar a eerd ham iansis am ham salew dreit. Di "san-dai" düüret 24 stünj, man uun disalew tidj dreit a eerd ham uk en letj stak widjer am a san. Sodenang as di "stäär-dai" en betj kurter, det san sowat 23 stünj, 56 minüüten an 4 sekunden.
At lengde faan en dai üüb dön öler planeeten faan't sansüsteem kön linger of kurter üüs üüb a eerd wees:
- en dai üüb Merkurius wooret amanbi 59 daar üüb a eerd;
- en dai üüb Weenus wooret amanbi 118 daar;
- en dai üüb Mars wooret amanbi 37 minüüten linger üüs üüb a eerd;
- en dai üüb Juupiter wooret bluat 10 stünj;
- en dai üüb Saturnus wooret 10 stünj an 42 minüüten;
- en dai üüb Uranus wooret 17 stünj an 14 minüüten; an
- en dai üüb Neptunus wooret 16 stünj an 6 minüüten.
Siafaard
BewerkeEn dai begant, wan a san apgongt an häält ap, wan a san onergongt. Do komt a naacht. Sodenang as't üüb a nuurdelk eerdheleft uun a somer linger dai üs uun a wonter. De lingst dai as bi't Somersankiar an de kurtst bi't Wontersankiar.
Kalender
BewerkeDiar san sööwen wegdaar:
# | Öömrang | Fering | Sölring | Wiidinghiirder | Mooring | Hoorninger | Hoolmer | Haliifreesk | Halunder | Seeltersk | Waastfresk | Ufkemst |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Mundai | Mundai | Mondai | Mundäi | Moundi | Moundi | Moondi | Mööndii | Mundai | Moundai | Moandei | a dai faan a muun |
2 | Teisdai | Teisdai | Tiisdai | Teedäi | Täisdi | Täisdi | Teesdi | Taisdii | Taisdai | Täisdai | Tiisdei | faan de ualgermaans god Tyr |
3 | Wäärnsdai | Weedensdai | Winjsdai | Wjinsdäi | Weensdi | Winsdi | Weensdi | Maaderwich | Meddeweeken of Merreweeken | Middewíek | Woansdei | faan de ualgermaans god Odin (ualingels: Woden) |
4 | Süürsdai | Tüürsdai | Türsdai | Türdäi | Törsdi | Tünersdi | Tünersdi | Tonersdii | Tünnersdai | Tuunsdai | Tongersdei | faan de ualgermaans god Thor (toner) |
5 | Freidai | Freidai | Friidai | Fraidäi | Fraidi | Fraidi | Fraidi | Fraidii | Fraidai | Fräindai | Freed | faan de ualgermaans gödin Frigg |
6 | Saninj | Saninj | Seninj | Sänjin | Saneene | Saneene | Saneene | Soneene | Senin | Snäivende of Sneeuwende | Sneon | a inj föör a dai faan a san |
7 | Söndai | Söndai | Sendai | Sändäi | Sandi | Sandi | Saandi | Sondii | Sendai | Sundai | Snein | a dai faan a san |
Spreegwurden
BewerkeLuke uk diar
Bewerke Commonskategorii: Dai – Saamlang faan bilen of filmer
Futnuuten
Bewerke- ↑ 1,0 1,1 Volkert Faltings an Reinhard Jannen: Fering-Öömrang Spreegwurdleksikon, Hüsem 2012