El Niño
Tekst üüb Öömrang |
El Niño (det as spoonsk an ment letj dring, oober uk: Kenken) as en üngewöönelken struum uun a uastelk Pasiifik, föör't küst faan Peruu. Di daaget ei arke juar ap, ferlicht arke sääkst juar, an wan, do miast am a Jultidj, so kaam hi uk tu di nööm.
Tu Jultidj as det weeder uun a waastelk Pasiifik, föör Indoneesien so am 28 graad warem, an föör Peruu am 24 graad. Det hinget mä a Süüduast-Pasaat tuup, di det weeder faan't Peruaans küst wechtrakt, so dat diar kuul weeder faan onern efterkomt. Detdiar kuul weeder komt fan a Humboldtstruum bi't Süüdameerikoons küst loongs.
Bi El Niño kiart det süsteem ham am. Det weeder trakt nü faan waast tu uast an woort üüb en mool bit 5 graad warmer. At plankton stareft uf, an a fasker finj ei nooch tu freeden. Bi a küst rinjt at nü föl muar, an diar komt at tu sloberfluden.
Amkiard weder
BewerkeLa Niña
BewerkeLa Niña (spoonsk: at foomen) as at jinstak tu El Niño. A Süüduast-Pasaat weit starker üs normool, an det weeder uun Süüduastaasien keelt ham uf. Man mä La Niña san ei sok natüürkatastroofen ferbünjen.