Greenlun/fe

Greenlun

Greenlun/fe uun öler spriikwiisen

Sölring  Öömrang  Fering  Halunder  Halifreesk  Mooring  Wiringhiirder  Karhiirder  Gooshiirder

Tekst üüb Fering

Greenlun (üüb Greenluns: Kalaallit Nunaat [kalaːɬit nunaːt], üüb Deensk: Grønland [ˈgʀœnlanʔ]) as det gratst eilun faan a eerd. At eilun hiart efter a geografii tu Nuurd-Ameerika an as poliitisk en dial faan't köningrik Denemark. Det hee 55.860 lidj (2017). At hoodsteed faan't eilun as Nuuk.

Flag faan Greenlun

Geografii

Greenlun/fe (Grönland) Aasiaat Aasiaat Ilulissat Ilulissat Illoqqortoormiut Illoqqortoormiut Kangaatsiaq Kangaatsiaq Maniitsoq Maniitsoq Nanortalik Nanortalik Narsaq Narsaq Nuuk Nuuk Qaanaaq Qaanaaq Qaqortoq Qaqortoq Qasigiannguit Qasigiannguit Qeqertarsuaq Qeqertarsuaq Paamiut Paamiut Sisimiut Sisimiut Tasiilaq Tasiilaq Upernavik Upernavik Uummannaq Uummannaq Danmarkshavn Danmarkshavn Pituffik Pituffik

Koord faan Greenlun

Geograafisk Laag

Greenlun leit twesken 83°40' an 59°44' faan a nuurd tu a süüd an 73°10' an 11°19' faan waast tu a uast. De huuchst ponkt faan't eilun as Gunnbjørn Fjeld (3694 m). Öler berger san Mont Forel (3391 m) an Ejnar Mikkelsen Fjeld (3325 m). At eilun as seekssis grater üüs Tjiisklun.

Uun a nuurd leit det Arktisk Sia, uun a uast lei det Greenlun Sia, det Denemarkstruat an det Atlantisk Ootseaan, uun a süüd leit det Labrador Sia an uun a waast lei det Davis-Struat, det Baffin-Bocht an det Nares Struat.

Tu a nuurd an waast leit Kanada, tu a uast Svalbard (wat dial faan Noorweegen as) an tu a süüduast Islun.

Lunskap

84% faan't eilun as mä is bedobet.

Eilunen

Det gratst eilun faan Greenlun (bit üüb't feestlun) as Disko Eilun.

Steeden

Dön tjiin gratst steeden uun Greenlun san:

#	Steed	Lidj (2021)
1	Nuuk	18.800
2	Sisimiut	5622
3	Ilulissat	4710
4	Qaqortoq	3037
5	Aasiaat	3035
6	Maniitsoq	2486
7	Tasiilaq	1916
8	Uummannaq	1428
9	Narsaq	1392
10	Paamiut	1247

Indialing faan Ferwalting

Greenlun hee sant 1. Janewoore 2018 fiiw komuunen. At eilun hee uk tau regiuunen, wat nian gemeenden hee: Thule Air Base (üüb Greenluns: Pituffik [ˌpituˈvːik]) an de Norduast-Greenlun-Natschunaalpark (üüb Deensk: Grønlands Nationalpark). A komuunen san:

#	Komuun	Woopen	Grate (km²)	Lidj (2020)	Hoodsteed	Sant	Koord
1	Avannaata		522.700	10.726	Ilulissat	2018
2	Kujalleq		32.000	6439	Qaqortoq	2009
3	Qeqertalik		62.400	6340	Aasiaat	2018
4	Qeqqata		115.500	9378	Sisimiut	2009
5	Sermersooq		635.600	23.123	Nuuk	2009

• At Qaasuitsup Komuun (hoodsteed: Ilulissat, lidj 17.147 (2017)) wiar faan 2009 ap tu 2018 en komuun. De 1. Janewoore 2018 as det iin uun tau komuunen diald wurden: at Avannaata Komuun an at Qeqertalik Komuun.

Histoore

At histoore faan't eilun begand mä't iinwaanring faan dön iarst Inuit föör amanbi 5000 juar. Lääder kaam a nuurdmaaner, diar am 1550 ütj ap tu nü ünkleeret grünjer ferswoon. At eilun wurd 1721 „welerütjfoon“ an faan deensken besiidlet. Sant 1. Mai 1979 hee Greenlun autonomii banen det deensk köningrik.