Tlingit spriak

Tlingit spriak
Snaaket uun	USA (Alaska) an Kanada
Spreegern	845 (Gordon 2005 juar)
Wedenskapelk; iindialang	Dene-Jenisejsk Na-Dene; Tlingit;
	Spriak-Ufkörtang
ISO 639-2:	tli
ISO 639-3:	tli

Tekst üüb Öömrang

Tlingit spriak (tli: Lingít Yoo X̲'atángi, Teslin Łingít) — san en twiig faan a Na-Dene spriaken. Snaaket woort det faan amanbi 845 minsken fööraal uun USA (Alaska) an uun a Kanada.

Spriakwiisen

Nuurd-Tlingit (ingels Northern Tlingit)
- Grat-Nuurd-Tlingit (ingels Greater Northern Tlingit, Northern Tlingit (sensu stricto))
  - Angoon spriakwiis
    - Xutsnoowú Ḵwáan (ingels Angoon people)
    - Xudzidaa Ḵwáan (ingels Angoon people)
  - Sitka spriakwiis
    - Shee At’iká Ḵwáan / Sheet’ká Kwáan (ingels Sitka people). Uun eilun Sitka an Chichagof (Shee At’iká).
  - Sumdum spriakwiis
    - S’awdaan Ḵwáan (ingels Sumdum people)
  - Auke (Aak’w) spriakwiis
    - Aak’w Ḵwáan (ingels Auke Bay people). Uun süüd Lynn Canal, Juneau an nuurd Admiralty eilun.
- Widjnuurd-Tlingit (ingels Far Northern Tlingit, Gulf Coast Tlingit). Haines (Deishú), Yakutat an Hoona.
  - Hoona (Gaawt’aḵ.aan, Xunaa)
    - Xunaa Ḵwáan (ingels Hoonah people).
    - (?) G̲alyáx Ḵwáan (ingels Kaliakh River people).
  - Chilkat spriakwiis
    - Jilḵaat Ḵwáan (ingels Chilkat people). Uun Klukwan.
    - (?) Jilḵoot Ḵwáan (ingels Chilkoot people). Uun Haines an Skagway.
  - Dry Bay spriakwiis
    - G̲unaaxoo Ḵwáan (ingels Dry Bay people)
  - Yakutat (Yaakwdáat) spriakwiis
    - Laax̲aayík Ḵwáan (ingels Yakutat Bay people)
- Interior Tlingit (ingels Interior Tlingit, Inland Tlingit). Uun Kanada.
  - Atlin Tlingit
    - Áa Tlein Ḵwáan (ingels Atlin Lake people)
    - T’aaḵu Ḵwáan (ingels Taku people)
  - Deisleen Ḵwáan (ingels Teslin Lake people)
  - Carcross Tlingit people.
Süüd-Tlingit (ingels Southern Tlingit)
- Auergung Süüd-Tlingit (ingels Transitional Southern Tlingit). Uun Kake (Ḵééx̲, Ḵéix̲’ ), Wrangell (Ḵaachx̲ana.áak’w) an Petersburg (Gánti Yaakw Séedi).
  - Ḵéex̲ Ḵwáan (ingels Kake people)
  - Shtax’héen Ḵwáan (ingels Stikine people). Uun Wrangell an Stikine River.
- Sanya-Henya Tlingit (ingels Sanya-Henya Tlingit, Sanya-Henya Southern Tlingit). Uun Ketchikan (Kichxáan) an Klawock.
  - Sanyaa Ḵwáan (ingels Cape Fox people)
  - Hinyaa Ḵwáan (ingels Klawock people)
  - Kooyu Ḵwáan (ingels Kuiu Island people)
  - Taḵjik’aan Ḵwáan (ingels Tuxekan people). Uun Klawock an Craig.
- Tongass Tlingit (ingels Tongass Tlingit). (†2010 - ütjstürwen)
  - Taant’a Ḵwáan (ingels Ketchikan people).

Skraft

e-mail	Ameerikoo	Kanada	IPA
a	a	a	ʌ
á	á	á	ʌ́
aa	aa	à	a
áa	áa	â	á
ch	ch	ch	tʃʰ (tʃ)
ch'	ch'	ch'	tʃʼ
d	d	d	t (d)
dl	dl	dł	tɬ (dl)
dz	dz	dz	ts (dz)
e	e	e	ɛ
é	é	é	ɛ́
ee	ee	ì	i
ée	ée	î	í
ei	ei	è	e
éi	éi	ê	é
g	g	g	k (ɡ)
gw	gw	gw	kʷ (ɡʷ)
gh	g̲	gh	q (ɢ)
ghw	g̲w	ghw	qʷ (ɢʷ)
h	h	h	h
i	i	i	ɪ
í	í	í	ɪ́
j	j	j	tʃ (dʒ)
k	k	k	kʰ
kw	kw	kw	kʷʰ
k'	k'	k'	kʼ
k'w	k'w	k'w	kʷʼ
kh	k̲	kh	qʰ
khw	k̲w	khw	qʷʰ
kh'	k̲'	kh'	qʼ
kh'w	k̲'w	kh'w	qʷʼ
l	l	ł	ɬ
l'	l'	ł'	ɬʼ
(ll)	(l̲)	l	l
(m)	(m)	m	m
n	n	n	n
(o)	(o)	(o)	o
oo	oo	ù	u
óo	óo	û	ú
s	s	s	s
s'	s'	s'	sʼ
sh	sh	sh	ʃ
t	t	t	tʰ
t'	t'	t'	tʼ
tl	tl	tl	tɬʰ
tl'	tl'	tl'	tɬʼ
ts	ts	ts	tsʰ
ts'	ts'	ts'	tsʼ
u	u	u	ʊ
ú	ú	ú	ʊ́
w	w	w	w
x	x	x	x
xw	xw	xw	xʷ
x'	x'	x'	xʼ
x'w	x'w	x'w	xʷʼ
xh	x̲	xh	χ
xhw	x̲w	xhw	χʷ
xh'	x̲'	xh'	χʼ
xh'w	x̲'w	xh'w	χʷʼ
y	y	y	j
(ÿ)	(ÿ/y̲)	(ÿ)	ɰ
.	.	.	ʔ

Bispalen

lingít (Teslin spriakwiis: łingit) minsk
ḵáa maan
sháa wüf
keitl hünj
ḵ’eikaxwéin bluum
gagaan san
dís muun
kugóos’ wok
kutx ayanahá stäär
taat naacht
t’éex’ is
dleit snä
séew / sóow rin
hít hüs
lítaa kniif
dleey flääsk
yaakw kaanu
té stian
t’ooch’ kööl
ǥayéis’ iisen
éeḵ kööber

Taalen

tléix’ ian
déix̲ tau
nás’k trii
daax’oon sjauer
keijín fiiw
tleidooshú sääks
dax̲adooshú sööwen
nas’gadooshú aacht
gooshúḵ njüügen
jinkaat tjiin

Futnuuten

Literatüür

James A. Crippen (2005), The New Tlingit Noun Dictionary
James A. Crippen (2008), Notes on Tlingit Grammar
James A. Crippen (2008), Tlingit Grammar Handbook