Relatiwiteetsteorii

At Relatiwiteetsteorii befaadet ham mä a eegenskapen faan Rüm, Tidj an Grawitatsion. Diar hää Albert Einstein auer spikeliaret an tau teoriin ütjwerket:

at Spetsiel Relatiwiteetsteorii (1905), an
at Algemian Relatiwiteetsteorii (1916).

At laacht as likegau, wäär dü di reerst of uk ei.

Uun sin iarst werk gongt det am rüm an tidj, an hü minsken det belewe, diar jo relatiif tu arkööder reer. Uun sin naist werk gongt det diaram, hü at grawitatsion rüm an tidj ferbocht, krüm maaget. At grawitatsion salew hinget diar faan uf, hük masin (faan stäären) bedialagt san.

At laacht as för üs leewen likegau, auer wi üs ei so gau reer kön. Man wan wi 10% of muar faan't faard faan't laacht (det san amanbi 1 miljaard km/h) raaget fu küd, do ferlääpt uk a tidj ei muar likegau. An do tääl flook reegeln faan a füsiik ei muar so, üs wi jo kään.

Wichtag enkelthaiden

Rüm an tidj wurd ferbünjen tu en Rümtidj. Wi minsken kään bluas ään wai faan tidj, man uun a teorii hää't tau waier, an koon sodenang üs en dimension begreben wurd, jüst so üs en dimension faan a rüm.
Mase (m) an energii (E) san likwäärdag, an auer det formel $E=m\cdot c^{2}$ ferbünjen (c as at faard faan't laacht). Bi en atoombomb woort düütelk, dat en letj mase furchboor föl energii freisaat koon.

Luke uk diar

Commonskategorii: Relatiwiteetsteorii – Saamlang faan bilen of filmer

Wikiquote: Relatiwiteetsteorii (sjiisk)