Suart hool

Tekst üüb Öömrang

En suart hool as en aparte objekt uun't uniwersum, diar son gewaltag swaarkrääft hää, dat diar nian materiool, an uk ei ans det laacht of elektromagneetisk strualen faan ütjgung, wan jo det suart hool tu nai kimen san.

Suart hool

So stel wi üs en suart hool föör, wan wi diar 600 km faan wech san.
Uun a bääftgrünj as üüs moolkstruat, diar faan't suart hool krüm maaget woort.

Efter det relatiwiteetsteorii faan Albert Einstein woort det rümtidj faan en suart hool ferfuremt.

Bereegnang

Di sjiisk astronoom Karl Schwarzschild hää bereegent, dat en suart hool en grate hää faan ei muar üs

$\textstyle r=2GM\cdot c^{-2}$

Diarbi as $G$ at grawitatjuunstaal, $M$ at mase an $c$ at faard faan't laacht.

Wan üüs san en kuugel wiar mä en raadius faan 3 km, do wiar hat so sacht, dat diar nian laacht muar faan ütjging.

An üüs eerd ($r\approx 6378\ {\rm {km}}$) wiar iarst do en suart hool, wan hat bi't salew mase bluas noch ään sentimeeter grat wiar.

Luke uk diar

 Commonskategorii: Suart hool – Saamlang faan bilen of filmer

Ööders wat

Di nööm 'suart hool' woort uk brükt för sjiisk: 'Gefängnis'. Man hoker diar iin komt, komt uk miast weder ütj, wan det tidj uflepen as. Hoker en astronoomisk suart hool tu nai komt, komt diar nimer weder ütj.