Raadionukliid

Tekst üüb Öömrang

En raadionukliid as en ünstabiil wariant faan en atoom, an diaram raadioaktiif. Stabiil warianten faan atoomen het isotoopen.

Raadionukliiden kem natüürelkerwiis uun letj miaten föör. Det bekäändst as was det Karboon-isotoop ¹⁴C mä en hualewwäärstidj faan 5730 juaren. Wan t.b. en buum ufstareft, ferstrualet ¹⁴C, an mä det mengde, wat noch auer as, koon am bereegne, hü ual di buum as. ¹⁴C as kosmogeen, auer det iarst uun a natüür entstenen as. Primordial het soken, diar al iiwag diar san. Raadiogeen het jodiar radionukliden, diar uunfaal, wan primordialen of kosmogeenen ferstruale. An do jaft det uk noch konstelken, diar t.b. för atoomstruum brükt wurd.

Auersicht

Iindialang faan radionukliden

Primordial	Kosmogeen	Radiogeen	Konstelk
Kaalium 40 Rubiidium 87 Samaarium 147 Reenium 187 Bismut 209 Toorium 232 Uraan 235, 238 Plutoonium 244	Tritium (Isotoop faan Weederstoof) Berüllium 7, 10 Karboon 14 Naatrium 22 Alumiinium 26 Fosfoor 32, 33 Siliitsium 32 Swaawel 35 Kloor 36 Argoon 37, 39 Krüptoon 81, 85 Jood 129	Raadium 224, 226, 228 Raadon 220, 222 Toorium 230 Uraan 234	Tritium (komt uk natüürelkerwiis föör) Techneetsium, isotoopen kem uun a natüür ei föör Plutoonium 239 (alpha-strualer, för atoomstruum of atoombomben) Plutonium 238 (alpha-strualer, för isotoopenbateriin) Strontsium 90 (uffaal ütj atoomstruum-uunlaagen) Tseesium 137 (uffaal ütj atoomstruum-uunlaagen) Promeetium, isotoopen kem uun a natüür ei föör

Medesiin

Radionukliden uun a medesiin

Nuklid	Hualewwäärstidj
Sürstoof-15	2 min
Karboon-11	20 min
Fluor-18	110 min
Techneetsium-99m	6 h
Jood-123	13 h
Jood-124	4 d
Jood-131	8 d
Indium-111	2,80  d
Indium-113m	99,49  min
Fosfoor-32	14,26 d
Koobalt-60	5,27 a
Kroom-51	28 d
Kööber-64	0,5 d
Kwaksalwer-197	2,7 d
Üterbium-169	30 d
Seleen-75	127 d

Raadionukliiden wurd uk uun a medesiin iinsaat, am t.b. enkelt krääft-selen staltuleien. Det as ei gans üngefeerelk, an diaram skel medesiiners jo fiks föörsä mä detdiar materiool.

Futnuuten

 Wichtag bööd tu artiikler auer't sünjhaid