Burundi

"Burundi" uun öler spriikwiisen

Sölring Öömrang Fering Halunder Halifreesk Mooring Wiringhiirder Karhiirder Gooshiirder

Tekst üüb Fering

Burundi [bʊˈrʊndi], amtelk det Republiik faan Burundi (üüb Rundi: Republika y'Uburundi) as en banenstoot uun a uast faan Aafrika. Uun a nuurd leit Ruanda, uun a uast Tansaniia an uun a waast det Demokraatisk Republiik Kongo. At lun hee 8.053.574 lidj (2008)^[1]. At hoodsteed faan't lun sant 2019 as Gitega (iar wiar det Bujumbura).

Flag faan Burundi

Burundi uun Aafrika

GeografiiBewerke

Gitega

DR
KONGO

RUANDA

TANSANIIA

Tanganjikasia

Geograafisk LaagBewerke

Burundi leit twesken 02° 18' an 04° 28' (faan a nuurd tu a süüd) an 28° 59' an 30° 50' (faan a waast tu a uast). At lun as tretanjsis letjer üüs Tjiisklun.

At lun dialt grensen mä trii lunen. Det lingst grens (589 km) faan't lun wurt mä Tansaniia an det kurtst grens (236 km) mä det Demokraatisk Republiik Kongo diald. At lun dialt uk en 315 km lung grens mä Ruanda.

LunskapBewerke

BergerBewerke

De huuchst berig uun’t lun as de Heha Berig, wat 2684 m huuch as. Öler berger san: de Twinyoni Berig (2659 m), de Nyaruyaga Berig (2571 m), de Mikiko Berig (2554 m), de Manga Berig (2523 m), de Monge Berig (2320 m), de Musebeyi Berig (2274 m), de Cendajuru Berig (2216 m), de Rumonyi Berig (2210 m) an de Rwengero Berig (2201 m).

StruumerBewerke

De Ruzizi Struum bildet dial faan't grens mä det DR Kongo. De Malagarasi Struum bildet dial faan't grens mä Tansaniia.

SteedenBewerke

Dön tjiin gratst steeden uun't lun san:

#	Steed	Lidj (2008)^[2]
1	Bujumbura	497.166
2	Gitega	41.944
3	Ngozi	39.884
4	Rumonge	35.931
5	Cibitoke	23.885
6	Kayanza	21.767
7	Bubanza	20.031
8	Gatumba	11.700
9	Karuzi	10.317
10	Kirundo	10.024

Indialing faan FerwaltingBewerke

Burundi hee 18 prowinsen.

	Prowins	Grate (km²)	Lidj (2008)^[3]	Hoodsteed
1	Bubanza	1089,04	348.188	Bubanza
2	Bujumbura Steed	86,52	478.155	Bujumbura
3	Bujumbura Lun	1319,12	564.070	Isale
4	Bururi	2456,12	570.929	Bururi
5	Cankuzo	1964,54	221.391	Cankuzo
6	Cibitoke	1635,52	460.626	Cibitoke
7	Gitega	1978,96	715.080	Gitega
8	Karuzi	1457,40	433.061	Karuzi
9	Kayanza	1233,24	586.096	Kayanza
10	Kirundo	1703,34	636.298	Kirundo
11	Makamba	1959,60	428.917	Makamba
12	Muramvya	695,52	294.891	Muramvya
13	Muyinga	1836,26	632.346	Muyinga
14	Mwaro	839,60	269.048	Mwaro
15	Ngozi	1473,86	661.310	Ngozi
16	Rumonge^[4]	1079,72		Rumonge
16	Rutana	1959,45	336.394	Rutana
17	Ruyigi	2338,88	400.818	Ruyigi

KliimaBewerke

Kliimatabel för Bujumbura, Burundi

	Jan	Feb	Mar	Apr	Mei	Jün	Jül	Aug	Sep	Okt	Nof	Det
Max. Temp. (°C)	28,5	28,5	28,4	28,2	28,6	28,7	28,8	30,0	30,8	30,1	28,3	28,1	Ø	28,9
Min. Temp. (°C)	19,1	19,1	19,1	19,3	19,1	18,0	17,3	18,3	19,1	19,5	19,0	19,1	Ø	18,8

Rin of snä (mm)	88	98	111	131	55	7	3	13	32	67	90	112	Σ	807

Stünjen sanskiin (h/d)	5,4	5,6	5,7	5,5	6,8	8,5	8,8	8,1	7,1	6,1	5,0	5,3	Ø	6,5

Rindaar (d)	10	8	10	11	6	1	0	1	6	9	13	11	Σ	86

Focht uun a loft (%)	77	75	78	79	76	67	63	60	62	68	76	77	Ø	71,5

Efter: wetterkontor.de

BefölkringBewerke

SpriikenBewerke

Burundi hee tau amtelk spriiken: Fraansöösk an Rundi.

SünjhaidBewerke

Wüfen raage uun't madel en ääler faan 63 juaren, an maaner ian faan 59,4 juaren.

HistooreBewerke

Faan 1885 ap tu 1916 wiar at lun dial faan't kolonii faan Tjiisk-Uastaafrika. Faan 1916 ap tu 1922 wiar't faan belgisk saldooten besaatet. Faan 1922 ap tu 1962 wiar at lun en belgisk mandaat-teritoorium. Burundi wurd 1. Jüüle 1962 faan Belgien suwereen. 1966 wurd at lun en republiik.

PolitiikBewerke

Burundi as en republiik. A stootsboowenhood as a president. A president sant 18. Jüüne 2020 as Évariste Ndayishimiye. Det CNDD-FDD as at partei faan't regiaring. Det ual president, faan 2005-2020, wiar Pierre Nkurunziza.

BütjenpolitiikBewerke

Burundi as sant 18. September 1962 lasmoot faan dön Feriand Natschuunen an sant 25. Mei 1963 faan det Aafrikoons Unioon.

WiartskapBewerke

At weering faan't lun as de Burundi-Franc, wat faan det Beenk faan det Republiik faan Burundi ütjbroocht wurt.

Üüb a HDI-indeks stäänt det lun üüb plaats 185 faan 187^[5]. Uun't juar 2018 hed at lun en BIP faan amanbi 3,3 biljuunen US-Dooler^[6].

Futnuuten an KwelenBewerke

↑ www.citypopulation.de
↑ Burundi, citypopulation.de
↑ The Statesman's Yearbook: The Politics, Cultures and Economies of the World, 2014 (2013), s. 253.
↑ Sant 2015
↑ Human Development Reports: Burundi United Nations Development Programme. Archiwiaret faan det originool di 21. Jüüle 2019. Ufrepen di 23. Mei 2019.
↑ unstats.un.org

Lunen uun Aafrika

[1] www.citypopulation.de

[2] Burundi, citypopulation.de

[3] The Statesman's Yearbook: The Politics, Cultures and Economies of the World, 2014 (2013), s. 253.

[4] Sant 2015

[5] Human Development Reports: Burundi United Nations Development Programme. Archiwiaret faan det originool di 21. Jüüle 2019. Ufrepen di 23. Mei 2019.

[6] unstats.un.org

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]