Heelium

Täkst aw mooringer frasch

Helium as en keemisch elemänt ma sümbool He än atoomnumer 2. Dåt as en blailuus, inert äädelgas. Huum snååket uk wälj foon heliumgas, wat as n pleonasmus sänj wårde koon, ouerdåt helium åltids en gas as, ütnümen wan dåt bäisti kölj as.

SIMS späktrum foon da isotoope

Äinschape
1s2 2 He Perioodesüsteem Klik aw sün latje blook for en ouder elemänt
Ålgemiin
Noome, Sümbool, Ordenstål	Helium, He, 2
Seerie	Edelgase
Gruppe, Perioode, Blook	18, 1, s
Ütsiien	Faaweloos Gas
Mase-önjdiilj önj e wrålhüle	4 · 10−7 %
Atomaar
Atommasse	4,002602 u
Atomradius (beräägned)	128 (31) pm
Kovalenten Radius	32 pm
Van-der-Waals-Radius	140 pm
Elektroonekonfigurasjoon	1s2
Elektrone pro Energieniveau	2
1. Ionisierungsenergie	2372,3 kJ/mol
2. Ionisierungsenergie	5250,5 kJ/mol
Füüsikaalisch
Agregaattustånd	gasfoarmich
Tächte	0,1785 kg·m−3
Smultpunkt	- K (−272,2 °C)
Sjoodepunkt	4,22 K (−268,93 °C)
Molar Volumen	22,4 · 10−3 m3/mol
Ferdåmpingswårmk	0,0845 kJ/mol
Smultwårmk	0,021 kJ/mol
Dåmpdrük
Schålgauihäid	972 m/s bei 273,15 K
Spetsiifisch wårmkkapatsiteet	5193 J/(kg • K)
Elektrisch liidjefjardihäid	0 S/m
Wårmkliidjefjardihäid	0,152 W/(m • K)
Kemisch
Oksidasjoonstustånde	0
Oxide (Basizität)	neen (neen)
Normåålpotentsjåål
Elektronegativiteet	5,2 (Pauling-Skala)
Isotoope
Isotop NH t1/2 ZM ZE MeV ZP 3He 0,000137 % Stabil 4He 99,999863 % Stabil 5He {syn.} 7,618 · 10−22 s n 0,60 4He 6He {syn.} 806,7 ms β− 3,508 6Li 7He {syn.} 2,857 · 10−21 s n 0,60 6He 8He {syn.} 119 ms β− + n 7Li 9He {syn.} 1,5 · 10−21 s n 8He 10He {syn.} 2,7 · 10−21 s n 9He
Mör Isotoope sii Liste foon Isotoope.
NMR-Äinschape
Spin γ in rad·T−1·s−1 E fL bei B = 4,7 T in MHz 3He 1/2 2,038 · 108 0,44 152
Sääkerhäidshaanewisinge
Gefåårstufkåntiikning
kein Symbol
R- än S-Seetinge	R: keine R-Warnung
	S: 9-23
Süwid möölik än gebrüklik, wårde SI-iinjhäide ferwånd. Wan ai ouers fermårked, jüle da önjjääwene dooten bai ståndardbetängelse.

Önjtdäking

Helium wörd 1868 foon di frånsmoon Pierre Janssen än di Änglische Norman Lockyer ünoufhingi foonenouder fünen. Da biise studiirden dåt jåcht foon e san bai en sanferjunkling, wat önj dåtdeer iir wus. Deer såchen's ma en spektroskoop en emisjoonsliinje foon en bit dan ünbekånd elemänt. Eduard Frankland bestääsied da woornaaminge foon Janssen än hi wus di moon di forslouf, dåt elemänt eefter jü san (Helios) tu benååmen. Hi betoocht jü äädersilew -ium, ouerdåt hi deerma räägned, dåt dåt elemänt en metal weese schölj. Ås dåt elemant 1895 foon Sir William Ramsay üt Cleverit wünen wörd, deer wised ham, dåt dåt niinj metal wus, ouers di noome wörd ai önjpååsed. Da sweedische keemiker Nils Langlet än Per Theodor Cleve fjarden ünoufhingi foon Ramsay amtränt gliktidi dåtseelwie äksperimänt döör.